Czynniki oraz bariery wzrostu gospodarczego
Czynniki oraz bariery wzrostu gospodarczego
1. CZYNNIKI WZROSTU GOSPODARCZEGO
Aby zacząć rozpatrywać znaczenie wzrostu gospodarczego i jego czynników, należy najpierw zastanowić się nad samą definicją wzrostu gospodarczego.
Wzrost gospodarczy jest to stałe zwiększenie zdolności danego kraju do produkcji towarów i usług pożądanych przez ludzi.
Zdolności produkcyjne każdej gospodarki zależą przede wszystkim od ilości i jakości występujących w niej zasobów naturalnych, majątku trwałego, jak i również od poziomu techniki produkcji oraz poziomu kwalifikacji pracy.
Wzrost gospodarczy polega więc na rozszerzeniu i ulepszeniu materialnych i osobowych czynników produkcji. Wymaga to ciągłej akumulacji kapitału, dzięki gromadzonym oszczędnościom i inwestycjom, ciągłego doskonalenia ludzkich umiejętności i dokonywania postępu technicznego.
Teoria wzrostu gospodarczego jest ważną częścią teorii rozwoju gospodarczego, która ujmuje całokształt wszystkich czynników i uwarunkowań społeczno-ekonomicznych determinujących rozwój gospodarczy krajów określonego ustroju społecznego (sposobu produkcji), bądź grup krajów i poszczególnych państw. Głównymi materialnymi źródłami wzrostu gospodarczego jest akumulacja (nagromadzenie środków na inwestycje) i postęp techniczny.
Czynników wzrostu gospodarczego jest wiele. Podstawowe znich to inwestycje, postęp techniczny, alokacja nakładów. Rozpatrzymy je teraz nieco bliżej.
Pomiędzy czynnikami wz.gosp istnieją zawsze mniej lub bardziej ściśle związki i wzajemne relacje. Mogą one mieć charakter bezpośredni (ilościowe ujęcie), lub pośredni. Oddziaływanie tych czynników występuje w różnych okresach, z różną siła, i nie jednokierunkowo.
Schemat wzajemnych relacji między czynnikami wzrostu gospodarczego
W kwalifikowanej formie czynniki wzrostu gospodarczego mierzone przyrostem dochodu narodowego (D) można zapisać jako funkcję dochodu narodowego:
DD = F(S, MN, Z, WP, IE, N1, i, e, CSP...)
gdzie:
S – zasoby naturalne
MN – majątek narodowy
Z – zasoby pracy żywej (wielkość zatrudnienia)
WP – wydajność pracy
IE – wielkość i struktura nakładów inwestycyjnych
N1, i, e, - techniki i technologie łącznie z zasobami informacji (naukowej, technicznej, ekonomicznej i scjotechnicznej)
Zmienne S, MN, WP, IE, mogą być wyrażone w wielkościach fizycznych, natomiast zmienna CSP nie da się wyrazić ani w wielkościach fizycznych, ani też wartościowych, jej wpływ ujawnia się głównie poprzez zmiany jakościowe czynnika Z i N1, i, e.
Inwestycje są to nakłady gospodarcze na odtworzenie zużytego majątku narodowego oraz na jego powiększenie. W potocznym rozumieniu przez pojęcie inwestycji rozumie się procesy budowy nowych obiektów produkcyjnych i nieprodukcyjnych oraz ich wyposażenia.