"Elementarz etyczny" - recenzja książki Karola Wojtyły.
"Elementarz etyczny" - recenzja książki Karola Wojtyły.
Dział filozofii zajmujący się badaniem moralności i tworzeniem systemów myślowych, z których można wyprowadzać zasady moralne - tak w skrócie można zdefiniować etykę. Rozważania nad nią prowadzili tacy wielcy filozofowie jak Platon, Arystoteles, Epikur, święty Augustyn, oraz wielu innych myślicieli różnych epok. Jednym z nich był również Karol Wojtyła, późniejszy papież i człowiek, który dla wielu katolików, i co najciekawsze: nie tylko katolików, stał się największym autorytetem moralnym.
Elementarz etyczny. Czym on jest? Elementarz sam w sobie jest książką, która ma za zadanie wprowadzić nas w jakieś zagadnienie od podstaw; potocznie, jest to zbiór elementarnej wiedzy o nowym zagadnieniu. A etyczny? Ponieważ dotyczyć będzie etyki, czyli nauki, której celem jest dochodzenie źródeł powstawania moralności, badanie efektów jakich moralność lub jej brak wywiera na ludzi oraz szukaniem podstawowych przesłanek filozoficznych, na podstawie których dałoby się w racjonalny sposób tworzyć zbiory nakazów moralnych. Reasumując: etyka jako nauka normatywna, zajmuje się istniejącymi normami moralnymi, ustala co w danym środowisku jest dobre, a co złe.
Twórcą moralności jest człowiek i tworzy ją poprzez własne działanie. Wychodząc z tego założenia można łatwo stwierdzić, że moralność jest nauką, która ma kierować konkretnymi czynami człowieka, a etyka zajmuje się formułowaniem ogólnych zasad i wyznacza pewne granice, których nie wolno przekraczać (kazuistyka). W warunkach zewnętrznych jak i wewnętrznych, które wpływają, lub nawet kierują naszym życiem każdy z nas musi znaleźć uzasadnienie dobra lub zła w swoim działaniu, a znalezieniu tego uzasadnienia, tej prawdy służy nam sumienie, choć nie tylko. Inną, równie dużą rolę odgrywa tutaj nasza intuicja, kierownik duchowy i godność jako obiektywny punkt odniesienia wszelkich ludzkich czynów, jako wyznacznik i norma życia moralnego.
W książce możemy spotkać się z terminem ?etyki naukowej?. Naukowość etyki zasadniczo odmienna jest od naukowości innych nauk. Dzieje się tak dlatego, iż bez zastanowienia nad bytem ludzkim i jego sensem nie będziemy potrafili ustosunkować się na temat tego co jest dobre, a co jest złe. Wielu naukowców i pisarzy stawia w opozycji do etyki naukowej etykę religijną (w tym przypadku chrześcijańską), która zajmuje się refleksją nad bytem ludzkim. W niej oparciem jest Objawienie, które zaś tworzy pewne zasady postępowania. Karol Wojtyła podkreśla, że świadomy katolik który opiera swą moralność na rozumie i Objawieniu nie powinien odczuwać żadnego kompleksu niższości z powodu tego, iż jego etyka religijna nie opiera się na gruncie etyki naukowej.
Etyka rozwiązuje tutaj także problem pochodzenia norm moralnych. Autor twierdzi, że źródłem norm moralnych jest natura ludzka, która nakazuje człowiekowi realizowanie tych czynów, które stanowią o Objawieniu.