Układ kierowniczy

Układ kierowniczy

Wstęp

POMIAR LUZU W UKŁADZIE KIEROWNICZYM

Reakcja przednich k�ł na ruchy kierownicą maleje stopniowo wraz ze wzrastaniem zużycia element�w układu kierowniczego. Po osiągnięciu zbyt dużych luz�w w układzie podatność samochodu na kierowanie zmniejsza się na tyle, że dalsza eksploatacja zaczyna zagrażać bezpieczeń�stwu jazdy.

Objawy jakie towarzyszą jeździe samochodem z niesprawnym układem kierowniczym zostały podane w rozdziale l oraz w tablicy 1 — 3. Oceny luz�w w układzie dokonuje się podczas postoju samochodu przez spraw�dzenie ruchu jałowego koła kierownicy oraz wykonanie pr�by poruszenia uniesionym kołem jezdnym (opisanej w rozdz. 6.1).

Pomiar ruchu jałowego koła kierownicy

Wykonywana w ramach oględzin zewnętrznych bezprzyrządowa kontrola ruchu jałowego koła kierownicy jest pr�bą subiektywną i mało dokładną, kt�ra służy jedynie do wstępnej oceny przydatności układu kierowniczego. Ruch jałowy koła kierownicy jest miernikiem sumarycznego luzu w całym układzie i w celu jego wartościowego określenia konieczne jest dysponowa�nie odpowiednim przyrządem.

Potrzebne przyrządy i narzędzia

— przyrząd do pomiaru luzu układu kierowniczego LUZ-1 (rys. 7.1).

Wykonanie pomiaru

— Ustawić koła przednie samochodu, jak do jazdy na wprost.

— Statyw z czujnikiem ustawić obok lewego przedniego koła (rys. 7.2). Iglicę czujnika zbliżyć na odległość około 0,5 mm od krawędzi tarczy koła po prawej stronie.

— Założyć na koło kierownicy prowadnicę suwaka. Ustawić suwak z po-działką kątową na prowadnicy tak, aby jego znak pokrywał się z osią obrotu koła kierownicy.

Rys. 7.1. Przyrząd LUZ-1 do pomiaru luzu układu kierowniczego

— Umocować wskaz�wkę z przyssawką do szyby przedniej lub bocznej (Fiat 126).

— Powoli obracać koło kierownicy w prawo, do chwili zaświecenia dio�dy (5), kt�ra jest sygnałem, że koło rozpoczęło ruch skrętny po skasowaniu luz�w w układzie kierowniczym.

— Przytrzymać koło kierownicy w tym położeniu i ustawić koniec wska�z�wki (3) na punkt 0 podziałki kątowej suwaka.

— Obr�cić koło kierownicy w lewo, aż zgaśnie dioda (5), co jest sygnałem, że koło zaczęło wykonywać skręt w drugą stronę.

— Odczytać wynik pomiaru na podziałce.

Ocena wynik�w

Największy ruch jałowy koła kierownicy, mierzony miarą kątową, nie powinien przekraczać 10. Większa wartość będzie świadczyła o usterkach lub nadmiernym, niedopuszczalnym zużyciu jednego lub kilku element�w układu kierowniczego, np. o zużyciu przegub�w kulowych (l, rys. 7.3), o poluzowaniu nakrętek mocujących przeguby (3), o nadmiernym luzie w przekładni kierowniczej (7) lub jej luźnym mocowaniu do nadwozia, o zużyciu tulei metalowo-gumowych sworznia wspornika (8), a także o luzach w przegubach krzyżakowych (6).

Pomiar luzu koła kierownicy nie umożliwia ustalenia miejsca usterki. W celu jej lokalizacji należy, korzystając z pomocy drugiej osoby, kt�ra będzie energicznie poruszała kierownicą lub uniesionym kołem, obserwować po kolei wszystkie miejsca oznaczone na rysunku 7.3. Dla łatwiejszego

Rys. 7.2. Zastosowanie przyrządu LUZ-1

l — czujnik z iglicą, 2 — statyw, 3 — wskaz�wka, 4 6 — prowadnica, 7 — przew�d elektryczny

— suwak z podziałką kątową, 5 — dioda,

Rys. 7.3. Układ kierowniczy

l — przeguby kulowe drążk�w kierowniczych, 2 — przeguby kulowe zwrotnicy, 3 — nakrętki mocujące przeguby, 4 — śruby mocujące przekładnię kierowniczą, 5 — wspornik wału kierownicy, 6 — przeguby krzyżakowe wału kierownicy, 7 — przekładnia kierownicza, 8 — wspornik dźwigni pośredniej

odszukania wzajemnych przemieszczeń spowodowanych nadmiernymi luza�mi zaleca się dotykanie dłonią badanych miejsc.

Koło kierownicy nie powinno wykazywać ani luzu wzdłużnego, ani po�przecznego. Ich pojawienie się może być spowodowane luźnym umocowa�niem wału kierownicy (5), zużyciem jego łożyskowania lub wielowypustu czopa.

7.2. SPRAWDZANIE GEOMETRII K�Ł

Kierowalność i stabilność samochodu podczas jazdy są uwarunkowane prawidłowością ustawienia k�ł przednich oraz, w mniejszym już stopniu, k�ł tylnych. Geometria ustawienia k�ł ma więc decydujące znaczenie dla bezpośredniej eksploatacji samochodu, co narzuca konieczność wykonywa�nia jej pomiaru w następujących przypadkach:

— okresowej obsługi technicznej zaleconej przez producenta,

— zmiany zachowania się pojazdu w czasie jazdy (por. tabl. l — 3),

— nadmiernego zużywania się opon (por. tabl. l — 2),

— uszkodzeń powypadkowych płyty podłogowej nadwozia lub mecha�nizmu jezdnego,

— wykonania naprawy, kt�ra mogła spowodować zmiany parametr�w

ustawienia k�ł lub osi.

Kompleksowa kontrola mechanizmu kierowania obejmuje następujący zesp�ł czynności:

— sprawdzenie luz�w w układzie jezdnym i kierowniczym (opis w rozdz. 6.1 i 7.1),

— sprawdzenie bicia k�ł (opis w rozdz. 6.3),

— pomiar pochylenia k�ł przednich, a także k�ł tylnych, jeżeli są prowa�dzone na zawieszeniu niezależnym,

— pomiar pochylenia sworznia zwrotnicy,

— pomiar wyprzedzenia sworznia zwrotnicy,

— pomiar zbieżności k�ł przednich, a w niekt�rych przypadkach k�ł tylnych,

Rys. 7.4. Pochylenie koła

a — dodatnie, b — ujemne

Rys. 7.5. Pochylenie zwrotnicy

— pomiar skrętu k�ł przednich,

— pomiar r�wnoległości osi jezdnych pojazdu oraz śladowości.

W przypadku połączenia pomiar�w z jednoczesną regulacją geometrii zaleca się, aby — z uwagi na istniejące zależności pomiędzy kątami ustawienia k�ł (zmiana pochylenia koła powoduje zmianę zbieżności oraz pochylenia sworznia zwrotnicy) — była zachowana następująca kolejność prac:

— pomiar i ewentualna regulacja kąta wyprzedzenia sworznia zwrotnicy,

— pomiar i ewentualna regulacja kąta pochylenia koła,

— pomiar kąta pochylenia sworznia zwrotnicy,

— pomiar i ewentualna regulacja zbieżności.

Pochylenie koła jest kątem jaki płaszczyzna koła stojącego w pozycji nieskręconej tworzy z płaszczyzną r�wnoległą do kierunku jazdy i zara�zem prostopadłą do podłoża (rys. 7.4). Przy pochyleniu dodatnim g�rna krawędź koła jest odchylona na zewnątrz (rys. l Aa), przy pochyleniu ujemnym — do wewnątrz (rys. 7.4b). Tylne koła zawieszone na osi sztyw�nej mają najczęściej pochylenie r�wnie 0, tzn. stoją prostopadle do płaszczyzny jezdni. Jeżeli są prowadzone na wahaczach mają zwykle niewielkie pochylenie ujemne. Kąt pochylenia k�ł przednich ułatwia kie�rowanie samochodem powodując zmniejszenie siły potrzebnej do skręcenia k�ł. Zmniejsza r�wnież obciążenie zewnętrznego łożyska koła i nakrętki mocującej tarczę koła na czopie. Ogranicza tendencję do drgań samowzbud-nych k�ł przednich.

Pochylenie sworznia zwrotnicy jest kątem odchylenia bocznego osi sworznia od prostej prostopadłej do płaszczyzny jezdni (rys. 7.5). W kołach prowadzonych na zawieszeniu Mc Pherson pochylenie sworznia zwrotnicy odpowiada wychyleniu od prostej prostopadłej do płaszczyzny jezdni, prostej przeprowadzonej przez sworzeń kulowy wahacza i g�rne łożysko amortyzatora (rys. 7.6b). Osie pochyleń koła i sworznia zwrotnicy, rzutowa�ne na płaszczyznę jezdni, tworzą dźwignię o małym ramieniu, nazywaną promieniem zataczania. Jeżeli osie te przecinają się powyżej płaszczyzny jezdni, m�wimy o negatywnym promieniu zataczania (patrz rys. 7.6b). Pochylenie sworznia zwrotnicy łącznie z promieniem zataczania powoduje występowanie momentu stabilizacyjnego, kt�ry jest konieczny, aby koła utrzymywały prostoliniowy kierunek ruchu oraz po skręcie powracały samoczynnie do położenia jazdy na wprost.

Wyprzedzenie sworznia zwrotnicy jest to kąt odchylenia do tyłu prostej, przeprowadzonej przez sworzeń zwrotnicy, odmierzany od osi koła prosto�padłej do płaszczyzny jezdni (rys. 7.7). Takie ustawienie sworznia zwrotnicy powoduje, że koła osi nienapędowej są wleczone, a nie pchane i po wyjściu z zakrętu samoczynnie powracają do pozycji jazdy na wprost. Siła, kt�ra powoduje samoczynne ustawianie się k�ł na wprost, jest wywoływana w jednakowym stopniu działaniem kąta wyprzedzenia, jak i pochylenia sworznia zwrotnicy.

Zbieżność k�ł jest r�żnicą odległości pomiędzy krawędziami tarcz k�ł, ustawionych symetrycznie do osi podłużnej pojazdu, mierzonych w przodzie i tyle tarcz, na wysokości osi k�ł (rys. 7.8). R�żnica ta (A —B) może przyjmować wartości dodatnie, gdy A > B, lub ujemne, gdy A

Audi 100 2.0D/TurboD

0 + 5'/-10'

-30 �30'

50' + 40'

1410'

3Ac

20

1820' + 30'

20' + 5'/-10'

30' + 30'

-

-

BMW 316

18' �5'

-40' �30'

830'�30'|2)

13'51'(2)

(3)

20

1820' + 30'

18' + 7'

-150'�30'

-

A

Citroen AX 10, 11

-2+1

25' � 30'

9 + 30'

-

(4)

4430'

3236'

-2�1

-1�20'

-

-

Citroen BX 1.4

-3...0

0 + 30'

2 � 35'

1158'

(4)

43

34

0...4

-r�20'

-

-

Dacia 1310/1410

-3...0

130'�30'

4

8

4Ck

-1,5 ...0

0...030'

-

Daihatsu Charade Diesel

1,0 �2

25'

3� r

12 �30'

(4)

41

34

4...S

-

-

-

FIAT 126P

-2... +2

1 + 30'

9�r

6

34Df

33

2540'

4...6

-022'... 122'

9Eb

G

FIAT 126 BIS

3... 7

048' � 30'

9� r

6

34Df

4,6. ..8,6

-50' �30'

9E

G

FIAT Cinquecento 0.7/0.9

0�1

30' � 30'

150'�30'

9 12'

(4)

39 17'

3326'

0�3

20' + 30'

-

-

FIAT Ritmo 65

-4,5...-2,5

140'�30'

2 � 30'

-

4Aa2

35 10'

3140'

0...4

1 �30'

910Ip

-

FIAT Ritmo Diesel

-3...-1

1...2

140'�30'

-

4 A3j

3530'

3145'

0...4

1�30'

910Ip

-

FIAT Tipo 1.4/1.6

0�1

25' � 30'

140' + 30'

-

3720'

31

0 + 2

-1"30'�15'

-

FIAT Uno 45/55/70

1 � 1

25' � 30'

2 � 30'

-

(4)

3908'

3258'

0

0

-

-

FIAT Uno Diesel

1 + l

15' �30'

2 �15'

-

(41

3908'

2158'

0

0

-

-

Ford Escord Diesel

-2,5 �1

o�r

215'�1

-

(41

8'

15'

-

-

Ford Fiesta Diesel

-3�1

145'� 1

30' �1

-

(4)

-

-

-

-

Ford Sierra 1.6/1.8/2.0

2�1

-2i'�r

152'�1

(41

8' � 34'

-145'...230'

-

-

FSO 125P

3�1

030' � 30'

430' � 30'

620'

34Df

35

2645'

-

-

-

-

1...3

030' � 30'

4 � 30'

_

-

-

C

FSO Polonez

2...4

030' � 30'

430' � 30'

6 � 20'

34Df

3430'

2630'

-

-

-

D

Hyundai Pony 1.3/1.5

0�1

0�30'

102'�30'

1259'

3724'

3P30'

-

-

-

-

Uda 2103/2105

4�1

030'�20'

4 + 30'

6

34Cgl

30

30

-

-

-

B

3�1

005' � 30'

-

Lada Samara

0�1

o�3(y

130'�30'

-

3 Ad, 4 Aal

20

18

0

0

-

B

1,5+1

03(y + 30"

020' + 30'

-

Mazda 323

0+1

55' + 3(X

l50' + 45'

1210'

3 4 Bc(5)

40

33

0�3

-

9Gh2

-

Mazda 626 Diesel

3�3

20' + 30'

140'�45'

1255'

34Bc(5)

22 ...25

20

0+1

0+15'

9Gh2

-

Mercedes 190 D

2,5

020'

940'

-

3Bb,

20

1020'

3

-145'... -15'

910Hi

E

4Bb2

Mercedes 200D/220D/240D (W 11 5)

3�1

020' � 5'

22(y...3

6

0...3

-045'

Mercedes 200D/220D/240D/300D (W 123)

3�1

0 � 10'

8 15' �30'

-

345

20

1850'

1,5 �1

030' � 3(X

-

Mercedes 200D/250D/300D (W 124)

2,5 + 1

0+ 10'/ -20'

945' � 30'

-

3 Bb, 4Bb2

20

1020'

3+1

-230'... -3(y

910Hi

F

Mitsubishi Colt D

0+1,5

0 + 30'

040' � 30'

1340'

(4)

20

1837'

-

-

-

E

Mitsubishi Galant D

0...3.5

130'�30'

240' � 30'

9 15'

(5)

20

182(y

0

0

-

-

Nissan Sunny 1.3 Diesel

0...1.2

20' � 45'

130'�44'

-

(•�)

2230'

20

0

-30' �30"

-

-

Opel Corsa 1.0/1.2/1.3

- 10' � 10'

-30'... + 1

45'...245'

-

4Aat

20

184

Postrzeganie okrucieństwa w eseju De Monteigna

Postrzeganie okrucieństwa w eseju De Monteigna Rozdział XI De Monteigna jest pisany jednolitym dla niego stylem wypowiedzi. Porusza tu sprawy go nurtujące i irytujace. Przedstawia nam swoje poglądy na rzeczy otaczające go i poruszające jego umysłem i duszą. Jak zwsze w swych pracach odwo...

Święta Wielkanocne w Polsce

Święta Wielkanocne w Polsce Joyeuses Pques ! Pques est une fete chrtienne. Elle commmore la passion et la resurrection du Christ. Le dimanche qui prcede Pques c'est le Dimanche des Rameaux. Ce jour-la on apporte a l'glise des rameaux pour les faire bnir. La semaine avont Pques c'est la semaine Sainte. Le sam...

Kubizm

Kubizm Sztuka od czas�w renesansowych do końca XIX wieku pojmowana była jako odtwarzanie rzeczywistości. Miała naśladować naturę–sw�j niedościgniony wz�r, być jej iluzją. W wieku XX nastąpiły radykalne zmiany. Sztuka przeszła od odtwarzania do tworzenia....

Mikroekonomia (ściąga)

Mikroekonomia (ściąga) Z G�RY PRZEPRASZAM Z BRAK WYKRES�W, ALE DO TEJ SĆIĄGI RYSOWAŁAM JE RĘCZNIE. POWINNY BYĆ ONE TAM GDZIE SĄ WOLNE LUKI W TEKŚCIE. Cechy przedsiębiorstwa INDYWIDUALNEGO WŁAŚCICIELA: - przedsiębiorstwo jest właścicielem kapitału...

Szlachetni naprawiacze świata, wygodni konformiści, snobi, karierowicze i kanalie. Galeria typ�w ludzkich w poznanej prozie dwudziestolecia

Szlachetni naprawiacze świata, wygodni konformiści, snobi, karierowicze i kanalie. Galeria typ�w ludzkich w poznanej prozie dwudziestolecia Postawy, jakie ludzie przejmują wobec życia , zawsze interesowały tw�rc�w literatury. Także w dwudziestoleciu międzywojennym pisarze nie pozostawali oboj&...

Wywiad z Małym Księciem, jego podr�że po wszystkich siedmiu planetach.

Wywiad z Małym Księciem, jego podr�że po wszystkich siedmiu planetach. -Serdecznie witamy wszystkich dzisiejszych telewidz�w programu Prawda i fikcja. W dzisiejszym odcinku mamy okazję gościć postać wielce znakomitą, bardzo popularną i tajemniczą. Nikt nie wie, jakie jest jej pra...

Wizja piekła w boskiej komedii Dantego.

Wizja piekła w boskiej komedii Dantego. Podr�ż zaczyna się 7 kwietnia 1300 w nocy z Wielkiego Czwartku na Piątek. Dante najpierw jest w Przedpieklu tam na drodze stają mu bestie: Pantera- symbol zmysłowości i rozpusty, Lew- duma, pycha, przemoc, Wilczyca- chciwość, pożądanie...

Denis Diderot- życiorys, tw�rczość.

Denis Diderot- życiorys, tw�rczość. Denis Diderot (1713 – 1784) to jeden z najbardziej wyr�żniających się francuski encyklopedysta. Kształcił się wśr�d Jezuit�w. Odmawiając pracy w wyuczonym zawodzie sprzeciwił się woli ojca, co spowodowało konflikt, kt�...

Zobacz wszystkie

studia szko�a streszczenie notatka �ci�ga referat wypracowanie biografia opis praca dyplomowa opracowania test liceum matura ksi��ka